Dülük Baba Tepesi/Doliche (Dolike) – Münster Batı Vesfalya Wilhelms-Üniversitesi’nin Küçük Asya (Asia Minor)Araştırma Merkezi

Antik literatürde pek yer almasa da, günümüz metropolü Gaziantep yakınlarındaki antik Dolike kenti, Jüpiter Dolichenus Tanrısının anayurdu olarak bölgesel sınırlarını aşan bir öneme sahiptir. Jüpiter Dolichenus Tanrısına, M.S. 2. ve 3. yüzyıllarda Akdeniz bölgesinin geniş kesimlerinde tapınılmıştır. Doliche’nin Roma din tarihindeki önemine rağmen, araştırma dünyası onun yurdu olan bu yere önceleri pek ilgi göstermemiştir. Ancak 1997 ve 1998 yıllarında, antik kentin bulunduğu tepenin yamacında iki Mithreum (Mitra kültüne ait, mağara içi kutsal alan) bulunmasıyla, Doliche tekrar gündeme gelmiş ve sistematik olarak tarihi-topografik ve arkeolojik incelemeler başlatılmıştır. Münster Batı Vesfalya Wilhelms Üniversitesi bünyesindeki Küçük Asya (Asia Minor) Araştırma Merkezince Mithreumlarda yapılan kazılar 2000 yılına kadar devam etmiştir. 2001 yılından bu yana ise çalışmalar, bu tarihe kadar Roma İmparatorluğu döneminin en önemli kültlerinden birinin çıkış noktası olduğu bilinmeyen, Doliche antik kentinin yakınlarındaki Dülük Baba Tepesi üzerindeki Jupiter Dolichenus ana tapınağına yoğunlaşmaktadır. Kazı alanında bulunan beklenmedik zenginlikteki kalıntılar, Demir Çağı ile, burada Kutsal Salomon Manastırı’nın inşa edildiği Hıristiyanlığın Orta Çağı’na kadarki zaman diliminde bu „kutsal mekanın“ yoğun bir şekilde kullanıldığını göstermektedir. Dülük Baba Tepesi’nin, Güneydoğu Anadolu bölgesinde M.Ö. 1. ve M.S. 12. yüzyıllar arasında sürdürülen kutsal ritüellerin kesintisiz şekilde kanıtlanabildiği ender kült merkezlerinden biri olduğu aşikardır. Bu sadece Roma İmparatorluğu‘nun başlıca tanrılarından birine adanan bir tapınağın araştırılması için değil, aynı zamanda antik Önasya’nın tümünde kült devamlılığına ve dinler tarihine ilişkin genel sorular için de bir şanstır. Dolayısıyla güncel araştırmalar bu mekanın kullanıldığı tüm devirlerin araştırılması üzerinde yoğunlaşmaktadır. 2015 yılından itibaren kazı çalışmalarının Doliche antik kent alanına doğru genişletilmesi öngörülmektedir.