İnsan haklarını korumak ve bu hakları dünyanın her yerinde savunmak Alman dış politikasının temel görevlerinden biridir. Alman hükümetinin uluslararası çabalarının odağında hem insan haklarının uluslararası düzeyde korunması için kurumsal ve siyasi bir çerçeve oluşturmak hem de insan hakları ihlallerinin tehdidi altında olan ve bunlardan etkilenen kişilerin korunması yer almaktadır.

Bu, uygulamada şu anlama gelmektedir: İnsan haklarının korunması tüm siyasi alanlarda bir görevdir. Bunların uygulanmasına katkıda bulunmak Alman siyasetinin özel menfaatinedir: Kalıcı barışçıl ilişkileri ancak istikrarlı devletlerle sağlayabiliriz ve temel insan haklarına saygı gösterilmeden uzun vadede istikrar sağlanamaz.

Bu çerçevede, Kasım 1998'de Dışişleri Bakanlığında insan hakları politikası ve insani yardımdan sorumlu özel bir görev oluşturulmuştur. Lars Castellucci 28 Mayıs 2025 tarihinden bu yana Federal Hükümetin İnsan Hakları Politikası ve İnsani Yardım Sorumlusu olarak görev yapmaktadır.

Görevleri

Federal Hükümet Sorumlusu, insan hakları politikası ve insani yardım konularında muhataptır. Görevleri arasında siyasi gelişmeleri takip etmek ve bu alanlarda Alman politikasının nasıl şekillendirileceği konusunda Dışişleri Bakanı'na önerilerde bulunmak yer alır.

Ayrıca İnsan Hakları Politikası ve İnsani Yardım Sorumlusu, insan hakları veya insani yardım alanında faaliyet gösteren diğer birçok kurumla da yakın irtibat halindedir. Bunların arasında diğer bakanlıklar, Alman Federal Meclisi, Meclis grupları, Federal Eyaletler, İnsani Yardım Koordinasyon Komisyonu, siyasi ve özel vakıflar ile ulusal ve uluslararası sivil toplum kuruluşları yer almaktadır.

Uluslararası insan hakları korumasının güçlendirilmesi

AB, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, Avrupa Konseyi ve Birleşmiş Milletler gibi insan haklarının korunması veya insani yardım konularıyla ilgilenen kuruluşlarla düzenli temas içinde olunması, uluslararası düzeyde insan hakları politikasının başarılı bir şekilde yürütülmesi açısından önemlidir. Bu alanlarda çalışan İnsan Hakları Sorumlusu aynı zamanda Alman heyetine başkanlık ettiği Cenevre'de gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi toplantılarına katılmaktadır.

Sivil toplum katılımı

İnsan hakları politikası, siyasetin diğer alanlarına göre sivil toplumun aktif ve sürekli katılımına ihtiyaç duymaktadır. İnsan Hakları Sorumlusu, hükümet ile sivil toplum arasında bir köprü rolü üstlenmektedir. Bunun içerisinde ulusal ve uluslararası insan hakları toplantılarına katılımı ve insan haklarının korunmasına yönelik kurum ve kuruluşlarla yakın işbirliğini de içerir.

Almanya'da insan haklarının korunması

İnsan Hakları Politikası ve İnsani Yardım Sorumlusu, dış ilişkilerde insan hakları politikasının şekillendirilmesinden sorumludur. Ancak, Almanya'da olası insan hakları ihlallerine ilişkin bireysel şikayetleri incelemek, tavsiyelerde bulunmak, tavsiye veya eleştirilerde bulunmak görevleri arasında yer almamaktadır. İnsan Hakları Sorumlusu, ombudsman olarak adlandırılan kişinin görevlerini yerine getirmemektedir.

Almanya'da bireysel insan haklarının korunmasından esas olarak mahkemeler sorumludur. Alman hukuk sisteminde herkes, haklarının ihlal edildiğini düşünmesi halinde bireysel olarak yargı yoluna başvurabilir. Anayasa'nın 19 maddesinin 4. fıkrası bu hakkı güvence altına almaktadır.

Mahkemelerin yanı sıra Almanya'da insan haklarının korunmasına kendini adamış çok sayıda devlet kurumu ve sivil toplum kuruluşu bulunmaktadır. Örneğin, şikâyet mercileri ve muhatap alınacak kişileri arasında dilekçe komisyonları ve ombudsmanlar bulunmaktadır. Bu makam temsilcileri genelde „ombudsman“ olarak adlandırılır. Avrupa düzeyinde de benzer başvuru mercileri bulunmaktadır.

İnsani Yardım

Kalkınma işbirliği uzun vadeli çalışmalara dayanırken, insani yardım bir afet durumunda hayat kurtarmaya ve insanların acılarını hafifletmeye yönelik acil durum ve afet yardımıdır.

İnsani yardıma hazır olmak, insan haklarını savunmak gibi, Alman dış politikasının temel unsurlarından biridir ve Anayasamızda ve insan onuruna olan bağlılığımızda yer almaktadır. Burada önemli olan tek şey, yardıma muhtaç insandır.