Willkommen auf den Seiten des Auswärtigen Amts

Büyükelçilikten Başkonsolosluğa

Artikel

İmparatorluk Almanya'sının Büyükelçiliği’nin İstanbul’daki yeni binası başlangıçta büyük eleştiriler aldı.

1890 civarı Boğaz’dan Büyükelçilik Binası Görünümü
1890 civarı Boğaz’dan Büyükelçilik Binası Görünümü© DAI Istanbul (D-DAI-IST-R25.848 Abdullah Freres)

İmparatorluk Almanya'sının Büyükelçiliği’nin İstanbul’daki yeni binası başlangıçta büyük eleştiriler almış, etrafında yer alan ahşap evler nedeniyle de plan ve mimari güzellikten yoksun bir yığın olarak tanımlanmıştır. Zamanında diğer evler arasında bir yabancı gibi durmakta olan bina, günümüzde koruma altında bulunmaktadır. Yüzyılı aşkın bir geçmişe sahip olan bu bina, değişken bir kader çizgisi izlemiştir:

Osmanlı İmparatorluğu, Almanya’nın yanında katılmış olduğu 1. Dünya Savaşı’nı kaybetmiş ve böylelikle de kendi sonunu hazırlamıştı. Türkiye, Mondros Ateşkes Antlaşması neticesinde Almanya ile olan ilişkilerini kesmek zorunda bırakılmış ve İsveç Elçiliği, Almanya’nın koruyucu mümessili olarak binaya el koymuştur.

İstanbul'un 23 Ağustos 1923 tarihinde Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurtarılışının ardından, Türk-Alman ilişkileri tekrar ele alınmıştır. 29 Ekim 1923 tarihinde Atatürk Cumhuriyeti ilan etmiş ve başkenti Ankara'ya taşımıştır. Başkentin Ankara’ya taşınmasının nedeni, Atatürk’ün geçmişin ve geleneklerin izler bıraktığı İstanbul’da planlanan reformların gerçekleştirilemeyeceğini düşünmesiydi. Sonuç olarak tüm büyükelçilikler Ankara’ya taşındı, ancak yeni binaların henüz yapılmamış olmasından dolayı bu taşınmalar 1928 yılına kadar sürdü. Bunun üzerine İstanbul’daki Alman Başkonsolosluğu 4 Temmuz 1931 tarihinde göreve başlamıştır.

Başkonsolosluk binasının 1960'lı yıllardaki görünümü
Başkonsolosluk binasının 1960'lı yıllardaki görünümü© Generalkonsulat Istanbul

İkinci Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru (1944) müttefiklerin isteği üzerine Türkiye, Almanya ile olan ilişkilerini yeniden kesmiştir. Bu sefer İsviçre Almanya’nın koruyucu mümessilliğini üstlenmiş ve 1949 yılında Almanya Federal Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra, Almanya’nın ilk yurtdışı temsilciliklerinden biri olan Almanya’nın İstanbul Başkonsolosluğu, 24 Ekim 1950 tarihinde yeniden hizmete açılmıştır. Başkonsolosluk ilk olarak Üsküdar'da kiralanan odalarda hizmet vermiş ve 1953 yılında İstanbul Defterdarı İstanbul’daki binayı ve envanterini konsolosluğa iade etmiştir.

Eskiden büyükelçilik olarak hizmet veren bina göreve başlama tarihinden itibaren ciddi hasarlar almıştır. Teknik donanımları yetersiz kalan büyükelçilik binası 1983 ile 1989 yılları arasında yenilenmiştir. Özellikle binanın ön cephesinin, kapılarının ve pencerelerinin tadilatında büyük bir titizlik gösterilmiştir. “İmparator Salonu’nda” ve diğer salonlarda yer alan parke yer döşemeleri de orijinale uygun olarak yenilenmiştir.

Başkonsolosluğun Bugünkü Görünümü
Başkonsolosluğun Bugünkü Görünümü© Özer Kürklü

Günümüzde bu bina birkaç kattan oluşan yapılarla çevrelenmiş ve böylelikle geçmişe oranla abidesel görünümü azalmıştır. Hizmet odaları ve başkonsolosun oturduğu bölüm dışında, 1989 yılından itibaren Alman Arkeoloji Enstitüsü ve Vize Bölümü de konsolosluk arazisi üzerinde hizmet vermektedir.

nach oben